Παρασκευή 14 Ιουλίου 2017

Παναγιώτης Κονδύλης: Ένας Ηλείος, μια επέτειος, μια υπόμνηση και το «χρέος» (μας)

Παναγιώτης Κονδύλης: Ένας Ηλείος, μια επέτειος, μια υπόμνηση και το «χρέος» (μας)


Είναι και επέτειοι που υπάρχουν και μας θυμίζουν ( και μόνο τότε δυστυχώς) σημαντικούς ανθρώπους(που  τόπος μας έχει «γεννήσει»), υποδείγματα δημιουργικής σκέψης και δράσης.

Παναγιώτης Κονδύλης (17 Αυγούστου 1943 – 11 Ιουλίου 1998) που πριν μερικές μέρες είχαμε την επέτειο του θανάτου του ( από ιατρικό λάθος) , υπήρξε σπουδαίος Έλληνας φιλόσοφος  και από τους μεγαλύτερους ευρωπαίους διανοούμενους του εικοστού αιώνα ( αλλά και συγγραφέας και μεταφραστής) γεννήθηκε στο Δρούβα στην Αρχαία Ολυμπία .

Και όπως και στους  άλλους Ηλείους που διέπρεψαν ή διαπρέπουν στις Τέχνες, τον Πολιτισμό, στις Επιστήμες, στην Δημιουργία , στον Στοχασμό  και πάλι και σε αυτόν τον Ηλείο πρωτοπόρο στοχαστή- διανοητή,
τίθεται το ερώτημα: «Πώς  η πατρίδα του Ηλεία, η Αρχαία Ολυμπίας, ασχολείται, προβάλλει, συζητά και γνωρίζει το έργο του» ?
Τίποτα δεν έκανε η πατρίδα του( πέρα από κάποιες εκδηλώσεις αφιερωμένες σε αυτόν)
Δεν ετιμήθη η προσωπικότητα του, δεν προβλήθηκε το έργο του, κα φιλοσοφικό συνέδριο δεν διοργανώθηκε και ελάχιστοι και από την Αρχ. Ολυμπία ( και τον Δήμο που την εκπροσωπεί) γνωρίζουν το έργο του (αν δεν το υποτιμούν οι «φωστήρες»).
Ο πολιτισμός και η κουλτούρα τους έχει μια μονομέρεια στα πανηγύρια και που καιρός και όρεξη για στοχασμούς και φιλοσοφία…

Αλλού στην Ελλάδα και στο εξωτερικό ασχολούνταν με το έργο και τις ιδέες του Παναγιώτη Κονδύλη πραγματοποιούν, συνέδρια, διοργανώνουν συμπόσια, εκδηλώσεις αναλύουν και διαδίδουν το έργο του, το κριτικάρουν, αναζητούν βαθύτερους συσχετισμούς και τροχιοδρομήσεις για το σήμερα.
Αλλά αυτοί μάλλον δεν ξέρουν, όπως ταγοί της Ηλείας και της Αρχαίας Ολυμπίας, που ξέρουν, τα πάντα και ακόμα περισσότερα ..
Σαν δεν ντρέπονται !
 Σαν δε  ντρέπονται που δεν υπάρχει πουθενά το έργο του συγκεντρωμένο, που έχουν ξεφυλλίσει( όχι να διαβάσουν..)  κάποιο έργο  του.


«Ο Παναγιώτης Κονδύλης ήταν από τους λίγους πρωτότυπους διανοούμενους-στοχαστές της μεταπολεμικής Ελλάδας (είχε γεννηθεί το 1943).

Μονίμως αποκλεισμένος από την ελληνική πανεπιστημιακή πραγματικότητα, δούλεψε και διακρίθηκε στη Γερμανία - κατά το «ουδείς προφήτης στον τόπο του».
Τα περισσότερα βιβλία είχαν εκδοθεί πρώτα στα γερμανικά και ο ίδιος ήταν από τους τακτικότερους συνεργάτες του feuilleton της εφημερίδας Frankfurter Αllgemeine Ζeitung.
 Ο Κονδύλης με το έργο του προσπάθησε να δώσει, εκτός των άλλων, ορισμένα ερμηνευτικά κλειδιά για να κατανοήσουμε την ελληνική κοινωνία. Οι θέσεις του μας ξεβόλευαν- κι ίσως γι΄ αυτό ήταν περιθωριοποιημένος από το ελληνικό ακαδημαϊκό σύστημα.
Έχει αποδειχθεί ότι οι λίγοι (ελάχιστοι) ελεύθεροι και ειλικρινείς στοχαστές δεν ευδοκιμούν στο ελληνικό θερμοκήπιο.»


Ποιος ήταν ο Παναγιώτης Κονδύλης

«Συγγραφέας, ζει στην Χαϊδελβέργη και στην Αθήνα».
Σε αυτές τις επτά λέξεις συνοψιζόταν το βιογραφικό σημείωμα που είχε συντάξει για τον εαυτό του ο Παναγιώτης Κονδύλης, ο Έλληνας φιλόσοφος, συγγραφέας και μεταφραστής που συγκαταλέγεται ανάμεσα στους σημαντικότερους Ευρωπαίους διανοούμενους του 20ου αιώνα.

Ο Παναγιώτης Κονδύλης υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους σύγχρονους στοχαστές, με κριτήρια όχι εγχώρια, αλλά διεθνή.
Μας παρέδωσε, προς μελέτη και αναστοχασμό, ένα πολύτομο έργο, τόσο δικό του, δηλαδή πρωτότυπο, όσο και μεταφραστικό.

Ο Παναγιώτης Κονδύλης χαρακτηριζόταν από την εναντίωσή του στις βεβαιότητες. Προσπαθούσε να δει ο ίδιος, και να δείξει σε όλους εμάς, τις σκιές των πολύ φωτεινών πραγμάτων, των μεγάλων ιδεών για ελευθερία, για δικαιοσύνη, για ισότητα, για διάλογο κ.λπ.

Όμως, ακόμη και οι μεγάλες ιδέες, όπως όλα τα ανθρώπινα πράγματα, έχουν κι αυτές τις "σκιές" τους.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΔΥΛΗΣ (1943 – 1998) βιογραφικό από τον Πόλυ Κρημνιώτη στην “Ηλειακή Επιθεώρηση”( Οκτ-Δεκ. 2007 Αρ.Τεύχους 18):

«Μι πρώτη γνωριμία μ ναν λεο διανοητή, να φιλόσοφο μ πανευρωπαϊκ κα παγκόσμια μβέλεια.
Γεννήθηκε στν ρχαία λυμπία τ 1943 κα πέθανε στν θήνα τν ούλιο το 1998. Σπούδασε κλασσικ φιλολογία στ Πανεπιστήμιο θηνν κα
φιλοσοφία, νεότερη στορία κα φιλοσοφία στ Πανεπιστήμια τς Φρανκφούρτης κα τς Χαϊδελβέργης. Στ Χαϊδελβέργη ναγορεύθηκε διδάκτωρ τς φιλοσοφίας.
……………
Γι τν ργασία του το πονεμήθηκε τ μετάλλιο Γκατε κα τ βραβεο
Χομπολτ. Διετέλεσε ταρος το δρύματος νωτάτων Σπουδν το Βερολίνου. Μέχρι τ θάνατό του διηύθυνε τ «Φιλοσοφικ κα Πολιτικ Βιβλιοθήκη»
τν κδόσεων Γνώση κα τ σειρ « Νεώτερος Ερωπαϊκς Πολιτισμός» τν
κδόσεων Νεφέλη.

Κα μία πικρ διαπίστωση: λεία καί, προπάντων, γενέτειρά του ρχαία λυμπία δν τίμησαν καθόλου τ πιφανς τέκνο τους. Κα τοτο προκαλε τουλάχιστον ντροπή. Εναι δυνατν ν σχυριστομε τι θ ξαλείψουμε
ατ τ γος μ τ μικρ ατ φιέρωμα στ μνήμη του; Α.Φ.

Ένας κορυφαίος και σεμνός διανοητής

Αποκαλούσε τον εαυτό του «ελεύθερο συγγραφέα».
Η ανήσυχη σκέψη και η ευρυμάθειά του τον οδήγησαν σε διαρκή αναζήτηση και μελέτη
φιλοσοφικών ρευμάτων και ιδεών -στην άοκνη προσπάθειά του να συ-
στήσει στο ελληνικό κοινό συγγραφείς και θεμελιώδη έργα του σύγχρονου στοχασμού- αλλά και στη συγγραφή πλήθους βιβλίων.

Κι αν η φιλοσοφία στάθηκε πηγή ζωής και έμπνευσης για κείνον, η
ζωή δυστυχώς δεν του χαρίστηκε. Η καρδιά του Παναγιώτη Κονδύλη έπαψε να χτυπά το Σάββατο, κατά τη διάρκεια επέμβασης με «μπαλονάκι», στο Ιατρικό Κέντρο. Ήταν μόλις 55 χρονών, σε μια ηλικία που είχε
να προσφέρει ακόμα πολλά στην επιστήμη. Αφήνοντας πλούσιο έργο αλλά και έργο ανολοκλήρωτο.»

Έργα στα Ελληνικά

«Κριτική της μεταφυσικής στη νεότερη σκέψη», Αθήνα: Γνώση, 1983«Η Ελλάδα, η Τουρκία και το Ανατολικό Ζήτημα», Αθήνα: Γνώση, 1985«Ο Μαρξ και η αρχαία Ελλάδα», 1984«Ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός. Οι φιλοσοφικές ιδέες», Αθήνα: Θεμέλιο, 1988«Θεωρία του πολέμου», Αθήνα: Θεμέλιο, 1997; 1998 (2η έκδοση)«To Αόρατο Χρονολόγιο της Σκέψης», Αθήνα: Νεφέλη, 1998«Ισχύς και Απόφαση» (Macht und Entscheidung), 1991«Η παρακμή του αστικού πολιτισμού», Αθήνα: Θεμέλιο, 1991«Πλανητική Πολιτική μετά τον Ψυχρό Πόλεμο», Θεμέλιο, 1992, πρωτοεκδοθέν στα Γερμανικά ως "Planetarische Politik nach dem kalten Krieg"«Η ηδονή, η ισχύς, η ουτοπία», 1992

«Μελαγχολία και Πολεμική», Αθήνα: Θεμέλιο, 2002«Ταυτότητα, Ισχύς, Πολιτισμός», στο Ευ. Γκανάς (Επιμ.), Νέα Εστία, τ. 156ος, Αθήνα, Ιούλιος-Αύγουστος 2004, σσ. 6-19«Το πολιτικό και ο άνθρωπος», Αθήνα: Θεμέλιο, 2007«Πλανητική πολιτική μετά τον ψυχρό πόλεμο», Αθήνα: Θεμέλιο, 2011«Οι αιτίες της παρακμής της σύγχρονης Ελλάδας», Αθήνα: Θεμέλιο, 2011«Η κριτική της μεταφυσικής στη νεότερη σκέψη», Ηράκλειο Κρήτης: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2012«Συντηρητισμός», Ηράκλειο Κρήτης: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2015

Σκέψεις και Λόγια του Παναγιώτη Κονδύλη.

Τον απασχολούσε το πώς υιοθετούσε η Ευρώπη το αρχαιοελληνικό παράδειγμα, αλλά και «συμβούλευε» τους Έλληνες να μην το χρησιμοποιούν «μόνο εκεί που τους συμφέρει».

Οι συνέπειες της μεταπολεμικής κρίσης τον ενδιέφεραν σε μεγάλο βαθμό, και ως «τερατουργήματά» της προέτασσε τις πελατειακές σχέσεις και «τη νωθρή μαζική δημοκρατία». Μιλούσε ακόμη και για το στρώμα αστισμού εκείνο που έφερε χαμηλό επίπεδο, για το πολυπληθές μεσαίο στρώμα, τη μαύρη αγορά και τα δημόσια έργα ως «αγκάθια» του 20ου αιώνα.

Η ιδεολογική σχιζοφρένεια στο θέμα του πατριωτισμού ήταν ένα ακόμη στοιχείο που μέσα από το έργο του έθιξε ο Κονδύλης.

«Μάς ενδιαφέρει λιγότερο το τί είμαστε από το τί πιστεύουν οι άλλοι για μάς.»
«Είναι καλό που το σώμα μου δεν μπορεί να διαπράξει όλες τις αμαρτίες του πνεύματός μου.»

«
Όταν προσδοκούμε από τους άλλους να μάς «καταλάβουν», στην ουσία ζητούμε από αυτούς να συμμεριστούν την αυτοκατανόησή μας. Φιλία είναι η σιωπηρή συμφωνία ότι η μία πλευρά συμμερίζεται την αυτοκατανόηση της άλλης.»

«Η ευγένεια συνιστά συχνότατα τον πιο επιδέξιο οπορτουνισμό: μόνο οι ευγενικοί άνθρωποι κατορθώνουν να κρατούν πάντοτε και συγχρόνως όλες τις πόρτες ανοιχτές.»

«Ο απέραντος πόθος να ρουφήξεις τον κόσμο — και η απέραντη ανία αφότου το έκανες.»

«Ο τωρινός κυρίαρχος επικαλείται τη λογική, ο μελλοντικός υμνεί την ελευθερία.»

«Ο διάλογος μεταξύ ετεροφρόνων είναι αδύνατος και μεταξύ ομοδόξων περιττός.»
«Οι παρωπίδες προσφέρουν ασφαλή προσανατολισμό.»

«Οι θεωρητικές αναμετρήσεις μεταξύ φιλοσόφων γίνονται ειλικρινείς μόνο όταν καταλήγουν σε προσωπικές ύβρεις.»

«Οι μικροαστοί δεν είναι ποτέ κυνικοί: η πίστη στην ύπαρξη και στη χρησιμότητα των γενικώς αποδεκτών κανόνων ηθικής τους παρέχει ένα αίσθημα πρόσθετης ασφάλειας.»

«Ο ανδρισμός, ο οριστικός δηλαδή αποχαιρετισμός κάθε ελπίδας και φόβου, είναι η ηθική του μηδενισμού.»

«Ελπίδα και φόβος παρεμποδίζουν την κατανόηση των ανθρώπινων πραγμάτων· η ελπίδα όμως ξεπερνιέται πολύ δυσκολότερα από το φόβο.»

«Οι αξίες είναι σχετικές και ο άνθρωπος θνητός· σαν έσχατη συνέπεια, το στοιχειώδες συμπέρασμα είναι: μηδενισμός.»

«Το πρώτο μέλημα του επαγγελματία φιλοσόφου είναι να πείσει τον εαυτό του και τον κόσμο ότι κερδίζει το μισθό του όχι ως απλός εργαζόμενος, σαν όλους τους άλλους, αλλά ως ευεργέτης της ανθρωπότητας.»

«Η μεγάλη ματαιοδοξία, σε αντίθεση με τη μικρή, είναι σε μεγάλο βαθμό ανεξάρτητη από τον έπαινο και την επιδοκιμασία· γι’ αυτό και εκλαμβάνεται σαν μετριοφροσύνη.»
«Είναι ακριβώς οι πιο πνευματώδεις συζητήσεις που αποδεικνύουν το αδύνατο της συναίνεσης: αυτές δείχνουν ότι για κάθε επιχείρημα υπάρχει και ένα αντεπιχείρημα.»
«Μια από τις κρίσιμες ανακαλύψεις στην πνευματική μου ζωή, την οποία έκαμα ¬ ευτυχώς όχι πολύ αργά ¬ όταν ακόμα αισθανόμουν και ο ίδιος στρατευμένος, είναι ότι ο απέναντί σου, εκείνον που εσύ θεωρείς αντίπαλο ή εχθρό σου, εκείνος που ίσως είναι διώκτης σου, μπορεί να έχει εξ ίσου καθαρή συνείδηση και εξ ίσου αγνά κίνητρα όσο και εσύ, να διαπνέεται από την ίδια ακλόνητη πεποίθηση για το δίκαιό του…»

Σημείωση:Υπάρχει και ιστολόγιο «Π. Κονδύλης»

2 σχόλια:

  1. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Η ΣΚΕΨΗΣ ΚΑΙ ΤΑ ΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΗΛΕΙΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΟΝΔΥΛΗ, ΕΧΟΥΝ ΜΕΓΑΛΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΗΚΟ ΛΟΓΟ :

      Διαγραφή