Η κοινωνικοοικονομική πραγματικότητα της Ηλείας και μια πρόταση για το μέλλον της (Μέρος 1ο )

Η κοινωνικοοικονομική πραγματικότητα  της Ηλείας και μια πρόταση για το μέλλον της 

(Μέρος 1^ο )

Επειδή στην σημερινή συγκυρία  δεν φτάνει μόνο κριτική για την ανεπάρκεια του πολιτικού προσωπικού της Ηλείας, τις ευθύνες της Περιφέρειας και των μέχρι τώρα κυβερνήσεων, αλλά και την έλλειψη σχεδιασμού για την ανάπτυξη του Νομού μας, αλλά απαιτείται και μια  «άλλη πρόταση/σχέδιο», παρουσιάζω κάποιες σκέψεις προς αυτήν την κατεύθυνση.

Τα δεδομένα της συγκυρίας είναι άσχημα.

Οι χρονιές που πέρασαν μας συγκλόνισαν όλους.

Οι Ηλείοι όπως  και Έλληνες Πολίτες παλεύουν με την ανεργία, την μείωση των εισοδημάτων τους, την κατακόρυφη πτώση του βιοτικού επιπέδου τους, την συρρίκνωση του κράτους πρόνοιας, την  υποβάθμιση των κοινωνικών παροχών, με την προσβολή της εθνική μας ευαισθησίας και με την καταρράκωση της αξιοπρεπείας τους.

Σε αυτό το πλαίσιο διαβιούν και οι Ηλείοι πολίτες, που εκτός της αναπτυξιακής υστέρησης του νομού μας, αντιμετώπισαν και τις μεγάλες καταστροφές (Πυρκαγιές 2007, Σεισμός 2008, Πλημμύρες 2012 & 2015, καταστροφές Σεπτεμβρίου 2016)  που επιβάρυναν κατά πολύ την δύσκολη και καταρρέουσα κοινωνικοοικονομική κατάσταση της Ηλείας .

Η κατάσταση στην Ηλεία είναι άσχημη.

Υπάρχει εμφανής υστέρηση της Ηλείας,

      τόσο σε δείκτες (πτώση νομαρχιακού ΑΕΠ απόλυτη αλλά και σχετική με το πανελλαδικό, κατά κεφαλήν ΑΕΠ,  σε Μονάδες Αγοραστικής Δύναμης (ΜΑΔ) τελευταίος στην Ελλάδα και την Ευρώπη-1.054^ος-  , στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ 49^ος , στον δείκτη ευημερίας και ανάπτυξης η Ηλεία στην τιμή ΣΔΕΑ/Συνθετικός Δείκτης Ευημερίας & Ανάπτυξης  50^ος,  στο επίπεδο κινδύνου φτώχειας 41^ος  και πάρα πολλούς άλλους ..)

      όσο και στην  μείωση αγροτικής παραγωγής, στην  εξαφάνιση των βιομηχανιών,  στην μείωση των εξαγωγών, την υστέρηση της μεταποίησης, την μη προσπόριση της  προστιθέμενης αξίας των  αγροτικών προϊόντων  προς όφελος του νομού, την καταστροφή του εμπορίου, την εποχικότητα του Τουρισμού, τις επιχειρήσεις να κλείνουν, την ανεργία να ξεπερνά τους πανελλαδικά μέσους όρους, την γη κατά 40% ακαλλιέργητη.

Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι και εμφανίζουν ολοκάθαρα την μακροχρόνια αναπτυξιακή υστέρηση του Νομού Ηλείας.

¨      Η Ηλεία στην τελευταία δεκαπενταετία 1998-2015 είχε διαφοροποίηση στην σύνθεση του Ακαθάριστου εγχώριου Νομαρχιακού προϊόντος της (δηλαδή της συνολικής της παραγωγικής δυναμικής) με αποτέλεσμα να χάσει μονάδες από την Γεωργία, την Βιομηχανία, και τις Κατασκευές που προστέθηκαν στον τομέα των Υπηρεσιών.

¨      Υπάρχει έλλειψη  των μεγάλων έργων υποδομής, (με  τελευταίο, τον υπάρχοντα  εθνικό δρόμο που είναι σε άθλια κατάσταση, κατασκευασμένος απο 30ετιας ), δεν έχει αεροδρόμιο, η Ολύμπια Οδός σταματά στην Αχαΐα, η σιδηροδρομική συγκοινωνία έχει διακοπεί και φτάνει μόνο μέχρι την Πάτρα, είναι ο μοναδικός Νομός που δεν έχει ΧΥΤΑ και τα σκουπίδια απορρίπτονται ανεξέλεγκτα και δεν υπάρχει οδική σύνδεση με την υπόλοιπη Πελοπόννησο μέσω του άξονα Πύργος – Ολύμπια – Τρίπολη κ.λ.π.

¨      Υπάρχει εμφανής μείωση του παραγόμενου πλούτου της Ηλείας (τεραστία πτώση του ΑΕΠ), και  μεταφορά του όποιου  παραγωγικού πλούτου μας εκτός νομού για  συσκευασία και  τυποποίηση, παρά τα βήματα που πραγματοποιούνται τελευταία .

¨      Στην Ηλεία έχουμε το  μοντέλο άνισης ανταλλαγής  με το Περιφερειακό Κέντρο της Αχαΐας, και το κέντρο των Αθηνών και έχουμε  ανάπτυξη της δορυφοροποίησης  και υπανάπτυξης  του νομού , με κορυφαία παραδείγματα το κλείσιμο του αεροδρομίου της Ανδραβίδας(που θα βοηθούσε τα μέγιστα στο τουρισμό διάρκειας ), την  μη  δημιουργία βιομηχανικής  περιοχής ή πάρκου(που θα βοηθούσε στη ανάπτυξη της  Μεταποίησης, Βιομηχανίας, βιοτεχνίας  ), το σταμάτημα της κατασκευής της Ολυμπίας Οδού, την διακοπή της λειτουργίας του Σιδηροδρομικού δικτύου ( που θα ανέπτυσσε τον Τουρισμό), τα  δίκτυα διανομής φυσικού αερίου (που έχει εξαιρεθεί η Ηλεία)

¨      Δεν υπάρχει  βιομηχανική περιοχή ή πάρκο .

¨      Η Ηλεία είναι ο μοναδικός Νομός που δεν έχει έδρα Πανεπιστημίου ή ΤΕΙ.

¨      Οι οικονομικοί δείκτες του πρωτογενούς  τομέα, σχεδόν στο σύνολο τους, παραπέμπουν σε δραματική έλλειψη εθνικής αγροτικής πολιτικής, σε έλλειψη συνειδητοποίησης περί την αξία του κλάδου και το εθνικό όφελος, σε αποτυχία μέτρων, κακή διαχείριση κοινοτικών και εθνικών πόρων και σε ασκήσεις ερασιτεχνισμού. Με γενική πολιτική  -έτσι, χωρίς πρόγραμμα...- προχειρότητα .

¨      Ο Ν. Ηλείας παρουσιάζει σημαντική υστέρηση σε βασικά δίκτυα αναπτυξιακών υποδομών: τεχνικές (μεταφορές, τηλεπικοινωνίες, ενέργεια κ.ά.), κοινωνικές (εκπαίδευση, υγεία, πρόνοια, ποιότητα ζωής κ.ά.), έρευνας και ανάπτυξης (τεχνοπόλεις, ερευνητικά κέντρα, τεχνολογία κ.ά.), περιβαλλοντικές (διαχείριση στερεών αποβλήτων, ευαίσθητα οικοσυστήματα, παράκτια ρύπανση κ.ά.).  

¨      Οι ρυθμοί οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης όπως αποτυπώνονται στους δείκτες οικονομικής και κοινωνικής ευημερίας αποδεικνύουν την κραυγαλέα αντίθεση που υπάρχει μεταξύ του Κέντρου και της Ελληνικής περιφέρειας, της ΠΔΕ και του Νομού Ηλείας. Ο Νομός Ηλείας τις τελευταίες δεκαετίες ακολουθεί φθίνουσα  αναπτυξιακή πορεία σε αντίθεση με το Μ.Ο της χώρας.

¨      Ο Νομός Ηλείας υπέστη μια τεράστιες καταστροφές με τις πυρκαγιές του 2007 , τον σεισμό του 2008 και τις πλημμύρες και καταστροφές του 2012, 2015 και  2016, θέμα που ενέτεινε την αναπτυξιακή και οικονομική της απόκλιση από το σύνολο της Ελλάδας και δεν υπήρξε καμία ουσιαστική συγκροτημένη βοήθεια( πέραν των υποσχέσεων )για ανάπτυξη, για ανασυγκρότηση και αναγέννηση τα οποία μείνανε μόνο στις εξαγγελίες. Οι ιδιαίτερα μεγάλης έκτασης και έντασης καταστροφές επιβάρυναν την ήδη άσχημη κατάσταση και αποτέλεσαν τεράστιο πλήγμα το Νομό Ηλείας με την πλήρη καταστροφή μεγάλου μέρους του φυσικού και τεχνικού, παραγωγικού, ιδιωτικού και δημόσιου κεφαλαίου, καθώς  πέραν των σημαντικών χρηματοοικονομικών ζημιών, αποδιάρθρωσε τον οικονομικό και κοινωνικό ιστό  του Νομού, με την ταυτόχρονη εγκατάλειψη των πυρόπληκτων και μετά σεισμόπληκτων  περιοχών από τους μόνιμους κατοίκους τους. Παράλληλα, λόγω της καταστροφής της χλωρίδας και των τεχνικών υποδομών, δημιουργείται σταθερά, κίνδυνος νέων καταστροφών (όπως το απέδειξαν οι πλημμύρες του 2012, του 2015 και οι πρόσφατες του 2016), με την έλευση έντονων καιρικών φαινομένων λαμβανομένων υπόψη και των κλιματικών αλλαγών που συντελούνται, στις περιοχές που έχει διαταραχθεί η φυσική ισορροπία. .      

Οι προκλήσεις και οι δυνατότητες

Τα δεδομένα αυτά δεν πρέπει να μας λυγίζουν, αλλά να μας πεισμώνουν για να ανατρέψουμε και να ξαναδώσουμε και πάλι προοπτική, ελπίδα και περηφάνια  στους πολίτες της Ηλείας.

Στην Ζωή,  στην Πολιτική  και  στην Οικονομία δεν υπάρχουν μονόδρομοι.

Κι εμείς έχουμε πολλές επιλογές, επιλογές που μας δίνει ο τόπος μας, η Ηλεία και οι Πολίτες της, φτάνει να σχεδιαστεί μια ολοκληρωμένη στρατηγική, την όποια θα διέπουν η Πολιτική Αποφασιστικότητα, το σχέδιο-πρόταση  ανάπτυξης και η Διεκδικητικότητα η όποια θα δημιουργεί τις συνθήκες για βιώσιμη ανάπτυξη της Ηλείας. 

Η βασική πρόκληση, είναι η αναστροφή του κλίματος ύφεσης και ταυτόχρονα η ανάπτυξη μέσα από στοχευμένες και πολλαπλασιαστικού χαρακτήρα παρεμβάσεις, σε τομείς που παρουσιάζουν μέγιστη προστιθέμενη αξία και με βασική στρατηγική επιδίωξη να αποτελεί η ανάπτυξη, η δημιουργία θέσεων απασχόλησης και η αποκατάσταση της τρωθείσας από την κρίση κοινωνικής συνοχής.

Το κεντρικό και ρεαλιστικό σχέδιο είναι οι δημόσιες επενδύσεις να είναι στραμμένες στην μείωση της ανεργίας (αναπτύσσοντας παραγωγικούς κλάδους & όχι με επιδοματική πολιτική), στην κάλυψη των διατροφικών αναγκών & την ενίσχυση της καταρρέουσας περιφερειακής συνοχής που με έντονο κρισιακό τρόπο υπάρχει στην Ηλεία.

Η Ηλεία πρέπει να  αντιμετωπίσει με άμεσο και επείγοντα χαρακτήρα  την ανάπτυξη των υποδομών της (που υπάρχει μια σαφής  υστέρηση ), την κινητοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού και των παραγωγικών τομέων της οικονομίας της, τη διαμόρφωση ελκυστικού επενδυτικού περιβάλλοντος, την αντιμετώπιση της ανεργίας και την αναβάθμιση του περιβάλλοντος.

Έτσι και εμείς στην Ηλεία πρέπει  να βλέπουμε μακριά τόσο στον χρόνο, όσο και στον χώρο και να θέσουμε στόχους που να απευθύνονται όχι μόνο στην «αγορά» της Ελλάδας, αλλά και σε αυτή την Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε όλο τον κόσμο, αλλά με πρώτιστους στόχους :

-        Την αύξηση των παραγωγικών επενδύσεων και την μείωση της ανεργίας.

-        Την ανάπτυξη,  που να στοχεύει τόσο  στην ενίσχυση της εγχώριας ζήτησης και  παραγωγής, στην εσωτερική αγορά, την κατανάλωση των ελλήνων και την ανάγκη να είμαστε αυτάρκης σαν χώρα στην παραγωγή τροφίμων και  στην διατροφική απεξάρτηση της Ελλάδας από άλλες χώρες , όσο και στον  εξαγωγικό προσανατολισμό  με την ενίσχυση της παραγωγής, της εξωστρέφειας και της παρουσίας των ελληνικών προϊόντων στη διεθνή αγορά.

-        Την οικονομική  ανάπτυξη σε όλους τους τομείς (αγροτική, τουριστική, μεταποιητική)  με προστασία του περιβάλλοντος και σεβασμό της φυσικής  και πολιτιστικής μας κληρονομίας .

 Εκτιμήσεις , αξιολογήσεις και προοπτικές

Η επιστημονική και πραγματολογική αξιολόγηση της πολίτικης που πραγματώθηκε στην Ηλεία αποδεικνύει το αδιέξοδο του ακολουθουμένου δρόμου.

Η Ηλεία των υπηρεσιών , της μείωσης του Πρωτογενούς τομέα , της επιδοματικής λογικής ,των μονοκαλλιεργειών και του ουσιαστικού διωγμού της κτηνοτροφίας , της  συνακόλουθης μείωσης  του Δευτερογενούς Τομέα και του Επιχειρείν, του Τουρισμού της επίσκεψης των λίγων ωρών, των διερχομένων και μη διαμενόντων και μη διανυκτερευόντων, του τουριστικού  μοντέλου της «αρπαχτής», της κρουαζιέρας χωρίς την πλήρη αξιοποίηση της, της ρύπανσης του Περιβάλλοντος, του απέραντου σκουπιδότοπου, των Αυθαιρέτων, της μη ύπαρξης Πανεπιστήμιου, του μεγάλου Χωροταξικού και Πολεοδομικού προβλήματος ,της προσβολής της Αρχ. Ολυμπίας με την μη αξιοποίηση της και της υποβάθμισης με το να δίνει την ιερή φλόγα κάθε 2 ή 4 χρόνια, αυτή η Ηλεία πρέπει να αλλάξει !. 

Μπροστά στην οδυνηρή πραγματικότητα, έχουμε έναν και μόνον δρόμο.

Να σκεφτούμε και να σχεδιάσουμε τα πάντα απ' την αρχή.

Να κάνουμε μια νέα αρχή για την περιοχή.

Η Ηλεία μπορεί να είναι η κοιτίδα ενός μοντέλου οικοανάπτυξης, ενός πρότυπου ανάπτυξης με απόλυτο σεβασμό στον άνθρωπο, στην φύση, στον πολιτισμό, στην ιστορία και αξιοποιώντας , τις οικονομικές και αναπτυξιακές δυνατότητες της,  την κομβική της σημασία και το ιστορικό της κύρος και παρελθόν να κάνει ένα άλμα βιώσιμης ανάπτυξης για το παρόν μας και για το μέλλον των νέων γενεών .

Ο Νομός Ηλείας έχει ξεχωριστή αξία στο γεωγραφικό, πολιτιστικό, κοινωνικό και γεωπολιτικό Χάρτη της Χώρας.

Η αξία αυτή αναδεικνύεται μέσα από τη σύνθεση τριών διαφορετικών μεταξύ τους στοιχείων, «Πολιτισμός- Αγροτική Οικονομία-Τουρισμός»  που όμως - αν τα δει κάποιος διαλεκτικά – αποτελούν ένα αδιαίρετο «ΟΛΟΝ» που από τη φύση του παράγει ανάπτυξη.

Για όλους μας τώρα, είναι η ώρα της αλήθειας.

Η ώρα να χαράξουμε αλλά και να περπατήσουμε μαζί τους δρόμους της ελπίδας.

Να ανοίξουμε νέους δρόμους.

Τους δρόμους της βιώσιμης και ισόρροπης ανάπτυξης.

Τους δρόμους της ελιάς και της αμπέλου.

Τους δρόμους της ιστορίας και του πολιτισμού.

Τους δρόμους των οικοτόπων, των βιοτόπων και του φυσικού κάλλους.

Τους δρόμους της ανθρωπιάς και της αλληλεγγύης, με κεκτημένα ζωής και νέους ορίζοντες ζωής, για όλες τις γενιές κάθε τόπου.

Της Ανάπτυξης που να σημαίνει  απασχόληση ,που να  σημαίνει βελτιωμένο επίπεδο των πολιτών, που να σημαίνει εισόδημα και δίκαιη αναδιανομή σε χρήμα και σε είδος και που  δεν θα  σημαίνει ανάκαμψη σε αριθμούς .

Της ανάπτυξης που απαιτεί  Υποδομές όχι μονο για να είναι η Ηλεία πιο εύκολα προσβάσιμη για τους επισκέπτες αλλά για την ανασυγκρότηση της τοπικής οικονομίας ,  για την ενίσχυση της τοπικής  αγοράς , ως κίνητρο για την παραγωγή προϊόντων και αγαθών και να μεταφράζεται σε απασχόληση  και εισόδημα στους Ηλείους εργαζόμενους, αγρότες επιχειρηματίες και στην συνεπακόλουθη ανάπτυξη των υπηρεσιών.

Της  μεταμόρφωσης  και ανασυγκρότησης (και όχι παραρτηματοποίησης )της παραγωγικής βάσης ( μονοκαλλιέργειες ,υπηρεσιών και τουρισμός ) με την δημιουργία  δικτύων, συνεργειών και συμπληρωματικότητας μεταξύ των τομέων και κλάδων της παραγωγής σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, σχεδιασμού της παραγωγής  και ικανοποίηση των κοινωνικοοικονομικών αναγκών, με βάση τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα και τις δυνατότητες της Ηλείας και όχι στη προσαρμογή σε σχεδιασμούς σε άλλες παραγωγικές ανάγκες. 

Να αναπτύξουμε την παραγωγή ,να ιδιοποιηθούν οι Ηλείοι το μεγαλύτερο μέρος της προστιθέμενη αξία των παραγομένων αγαθών της σε όλα τα στάδια της επεξεργασίας και της διανομής των, ώστε η όλη αυτή παραγωγική διαδικασία να εξυπηρετεί τις ανάγκες του γεωγραφικού και  κοινωνικοοικονομικού  σχηματισμού της Ηλείας .

Τέλος 1^ου μέρους.