Δευτέρα 23 Μαΐου 2016

Τοπίο στην ομίχλη το βρετανικό δημοψήφισμα

Τοπίο στην ομίχλη το βρετανικό δημοψήφισμα


     
"Ομίχλη στη Μάγχη: Αποκλεισμένη η Ευρώπη". Το παλιό αυτό ευφυολόγημα για το πώς αποτυπώνονται στα πρωτοσέλιδα της αθεράπευτα "νησιωτικής" Βρετανίας οι σχέσεις της με τη λοιπή γηραιά ήπειρο κινδυνεύει να αποδειχθεί κυριολεκτικό.
Διότι, λίγες εβδομάδες πριν από το δημοψήφισμα της 23ης Ιουνίου με το ερώτημα του Brexit, η "ομίχλη" που περιβάλλει τις προθέσεις των Βρετανών ψηφοφόρων φαντάζει αδιαπέραστη.
Για τους δημοσκόπους, οι οποίοι απέτυχαν να προβλέψουν την αυτοδυναμία των Συντηρητικών του Ντέιβιντ Κάμερον στις περσινές βουλευτικές εκλογές, η ώρα της ταπείνωσης ήρθε αυτήν τη φορά πολύ προτού ανοίξουν οι κάλπες.
Διότι το ασφαλέστερο μήνυμα που εξάγεται από τις έως τώρα δημοσκοπήσεις είναι: "Κανείς δεν μπορεί να ξέρει".

Τα πλεονεκτήματα της παραμονής

Υπάρχουν αρκετοί λόγοι να πιστεύει κανείς ότι η παραμονή της Βρετανίας στην Ε.Ε. θα είναι η επιλογή που θα επικρατήσει.

Τα αντικρουόμενα σχέδια του στρατοπέδου της "εξόδου" για την επόμενη μέρα, οι πιθανές επιπτώσεις στην οικονομία (που αποτελεί το πρώτο μέλημα των ψηφοφόρων, σε αντίθεση με τις μερίδες του πολιτικού δυναμικού που εστιάζουν στη μετανάστευση ή την εθνική κυριαρχία), τα αντικειμενικά μειονεκτήματα ενός άλματος στο άγνωστο, οι προειδοποιήσεις που έρχονται από τον Μπαράκ Ομπάμα και το ΔΝΤ μέχρι τον διοικητή της Τράπεζας της Αγγλίας (καθ' υπέρβασιν του μη πολιτικού του ρόλου), η ροπή της Κεντροαριστεράς προς τον ευρωπαϊσμό, ο κίνδυνος αναζωπύρωσης του αιτήματος απόσχισης της Σκωτίας σε περίπτωση ενός Brexit, είναι στοιχεία που λογικά προϊδεάζουν για το αποτέλεσμα.

Και την εκτίμηση αυτή επιβεβαιώνουν ενίοτε και οι αριθμοί, όπως όταν, την Τετάρτη, δημοσκόπηση του ινστιτούτου YouGov για λογαριασμό των "Times" του Λονδίνου έδειξε την επιλογή της παραμονής στην Ε.Ε. να επικρατεί με 44%, έναντι 40%, διπλασιάζοντας το προβάδισμά της μέσα σε δέκα μέρες.

Γκάλοπ και στοιχήματα

Άλλες έρευνες, ωστόσο, αποτυπώνουν τελείως διαφορετική εικόνα – με αποκορύφωμα το διπλό εγχείρημα της εταιρείας ICM που δημοσιεύτηκε τη Δευτέρα: μία τηλεφωνική δημοσκόπηση, όπου το "Remain" προηγούνταν με 47%, και μία διαδικτυακή, όπου προηγούνταν το "Leave", επίσης με 47%.
Και τα μεθοδολογικά εργαλεία ήταν σε αμφότερες τις περιπτώσεις παραπλήσια...
Ίσως να πρέπει να εμπιστεύεται κανείς περισσότερο τις προγνώσεις για τις οποίες κάποιος διακινδυνεύει τα λεφτά του – και το διαδικτυακό γραφείο στοιχημάτων IG Group κατέγραψε την Τρίτη ρεκόρ υπέρ της παραμονής στην Ε.Ε., με πιθανότητες της τάξεως του 74,5%.

Κατακερματισμένο μωσαϊκό

Δεν είναι πλέον ζήτημα μεθοδολογικό, αλλά κοινωνικό, διότι ο παρατηρούμενος κατακερματισμός του βρετανικού μωσαϊκού συνεπάγεται αδυναμία πρόβλεψης.
Απενοχοποιείται σταδιακά η επιλογή του Brexit, διεισδύοντας μεταξύ των αναποφασίστων, ή, αντίθετα, υποτιμάται η ισχύς του στρατοπέδου της παραμονής, επειδή η υπεράσπιση του status quo πάντοτε εμπνέει λιγότερο ζήλο και προκαλεί λιγότερο ζήλο;
Υπ' αυτήν την έννοια, κανένα μέγεθος δεν είναι κρισιμότερο από τα ποιοτικά στοιχεία της προσέλευσης στην κάλπη.
Θα κινητοποιηθούν τα μεσοστρώματα του αγγλικού Νότου για να διασώσουν την ευρωπαϊκή προοπτική της Βρετανίας ή θα δώσει τον τόνο η οργισμένη πρώην βιομηχανική "βαθιά Αγγλία" του Βορρά;

Ακραία επιχειρήματα

Σε κάθε περίπτωση, η καμπάνια και των δύο πλευρών χρωματίζεται ολοένα και περισσότερο από τη στρατηγική του φόβου, με τους μεν να προλέγουν "οικονομικό Αρμαγεδδώνα" εκτός Ε.Ε. ή και παράδοση της χώρας σε κάθε είδους ρίσκα ασφαλείας (όπως έπραξε ο πρωθυπουργός, Ντέιβιντ Κάμερον, υποστηρίζοντας ότι το Ισλαμικό Κράτος θα καλωσόριζε το Brexit), και τους δε να ανάγουν, όπως ο πρώην δήμαρχος Λονδίνου Μπόρις Τζόνσον, το εγχείρημα της ευρωπαϊκής ενοποίησης στις παλαιότερες απόπειρες του Ναπολέοντα ή του Χίτλερ για πανηπειρωτική κυριαρχία.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, ανακάλεσε στην τάξη τον Τζόνσον, κατηγορώντας τον για πολιτική αμνησία. Ωστόσο και ο ίδιος δεν απέφυγε τις προειδοποιήσεις ότι η εναλλακτική στην Ε.Ε. είναι το χάος των εθνικισμών.

Έλλειψη θετικού οράματος

Το ότι δηλώσεις τέτοιου τύπου αποκαλύπτουν μιαν απουσία θετικού οράματος, υπονομευτική εντέλει της φιλοευρωπαϊκής οπτικής, είναι κάτι που δεν έχει προσεχθεί – ιδίως όταν κανείς απευθύνεται σε νησιώτες.
Όπως και το ότι η κοινωνική δυσαρέσκεια έναντι της πολιτικής ελίτ, στην οποία οφείλονται οι αντισυμβατικές επιλογές στην κάλπη, ενισχύεται παρά κάμπτεται με τις παρεμβάσεις ξένων ηγετών ή διεθνών οργανισμών.
Άλλωστε, ο βρετανικός ευρωσκεπτικισμός δεν αποτελεί αποκλειστικά πληβειακή υπόθεση.
Είναι χαρακτηριστικό το ότι τη Δευτέρα η ευρωσκεπτικιστική "Daily Telegraph" δημοσίευσε ανοιχτή επιστολή άνω των 300 στελεχών επιχειρήσεων που τάσσονται υπέρ της απόδρασης από τη "γραφειοκρατική" Ε.Ε.
Όπως και το ότι η χρηματοδότηση της καμπάνιας του Brexit ξεπερνά αυτήν των αντιπάλων. Εξού και η Βρετανία δεν παύει να είναι διαχρονικά ένα "αγκάθι" για τις Βρυξέλλες.

Κώστας Ράπτης

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου