Ανάγκη οι αριστερές δυνάμεις να υπερβούν τις βολικές τους συνήθειες. Να συγκρουστούν με τον πραγματικό κόσμο.

Ανάγκη  οι αριστερές δυνάμεις να υπερβούν τις βολικές τους συνήθειες. Να συγκρουστούν με τον πραγματικό κόσμο.

Εισήγηση  Θανάση Σκαμνάκη στην εκδήλωση του κομμον (23/3) με θέμα: «η πραγματικότητα κάνει επίμονες ερωτήσεις, τι απαντάμε; (η αριστερά και οι πολίτικες εξελίξεις)»

Επιτρέψτε μου μια ποιητική εισαγωγή, δανεισμένη από τον Φερνάντο Πεσόα:

«Απ’ το χωριό μου βλέπω όσο σύμπαν φαίνεται απ’ τη γη…

Γι’ αυτό το χωριό μου είναι μεγάλο όσο οποιοδήποτε άλλο μέρος,

γιατί εγώ έχω το μέγεθος αυτού που βλέπω

κι όχι το μέγεθος του αναστήματός μου…»

Νομίζω πως αυτοί οι στίχοι μας εκφράζουν, καθώς πολύ συχνά έχουμε την εντύπωση (ποτέ μετά από εκλογές) πως το μέγεθός μας είναι το μέγεθος αυτού που βλέπουμε. Δηλαδή κάτι σαν το σύμπαν.

Κι αυτό είναι εν μέρει σωστό και δίκαιο. Αλλά στο άλλο μέρος είναι μάταιο και καταστροφικό.

 Θέλω να πω ότι ανάμεσα στο σύμπαν και στο ανάστημά μας υπάρχουν και τα μεγέθη του πραγματικού κόσμου.

Για τις δυνάμεις της Αριστεράς, λοιπόν, υπάρχει πάντα η ανάγκη να υπερβούν τις βολικές συνήθειες τους, να μετρήσουν, να υπολογίσουν και να συγκρουστούν με αυτόν τον πραγματικό κόσμο.

Σήμερα αυτή η ανάγκη είναι απόλυτη. Κι όχι γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ είναι στην κυβέρνηση…

Ή τουλάχιστον όχι μόνο γι’ αυτό.

1. Θα μου επιτρέψετε να ξεκινήσω από λίγο πιο μακρυά.

Στον καπιταλισμό μοιάζουν όλα με τα παλιά, ωστόσο σχεδόν τίποτα δεν είναι. Δεν είναι μόνο ότι βιώνουμε την κρίση του υπαρκτού καπιταλισμού, αλλά και κοσμογονικές αλλαγές. Στην τεχνολογία, τις επικοινωνίες, την κυριαρχία των ιδεολογικών μηχανισμών, τις ολοκληρώσεις τύπου ΕΕ, τη μεταμοντέρνα αποδόμηση και κατακερματισμό του κόσμου κλπ.

Αυτό εμείς το ονομάσαμε ολοκληρωτικό καπιταλισμό προκειμένου να δώσουμε έμφαση στα νέα ποιοτικά χαρακτηριστικά.

Αν είναι έτσι, προκύπτει η ανάγκη μιας συγκλονιστικής θεωρητικής επαναθεμελίωσης, ανάλογης εκείνης του Μαρξ την εποχή της βιομηχανικής επανάστασης με το “Κομμουνιστικό μανιφέστο” ή εκείνης του Λένιν την εποχή του μονοπωλίου με τον “Ιμπεριαλισμό”.

Ώστε, αφού προσδιορίσουμε με ακρίβεια το χαρακτήρα της εποχής, να ανασυντάξουμε το κομμουνιστικό εγχείρημα.

Το οποίο δεν μπορεί να είναι μια καλύτερη εκδοχή των παλιών σχημάτων και αντιλήψεων - του τύπου απόρριψη του σταλινικού μοντέλου κλπ.-  αλλά μια ποιοτική τομή.

Με συνείδηση πως πρέπει να υπερβούμε, όλοι μας, τις κατοχυρωμένες γραμμές της κομματικής ιδιοκτησίας μας, να συντελέσουμε στη συσπείρωση των κομμουνιστικών δυνάμεων της νέας εποχής και να συνεισφέρουμε στη διαμόρφωση ενός προγράμματος υπέρβασης. Να κάνουμε, εν τέλει, τα αποφασιστικά βήματα συγκρότησης του Κομμουνιστικού Κόμματος του αιώνα μας.

Αυτό δεν είναι ευχή, είναι αναγκαιότητα. Και κάποια στιγμή θα επιβληθεί ακόμα και ενάντια στη θέλησή μας, αν η θέλησή μας γίνει ενάντια.

Οφείλουμε να κοιτάμε το παρόν μέσα από τα μάτια του επιδιωκόμενου μέλλοντος.

Όμως το μέλλον ξεκινάει πάντα από εδώ που βρισκόμαστε.

 2. Ας επιστρέψω, λοιπόν, στο παρόν.

Τι ακριβώς συμβαίνει σήμερα στην ελληνική επικράτεια;

Η κυβέρνηση  ΣΥΡΙΖΑ είναι σαν τους προηγούμενους; Μια αντιλαϊκή κυβέρνηση;

Δεν είναι.

Είναι μια πραγματικά αριστερή κυβέρνηση; Και πάλι όχι.

Δεν είναι επίσης αντικαπιταλιστική ή επαναστατική.

Όμως σε κάθε περίπτωση είναι μια διαφορετική κυβέρνηση, φιλολαϊκής κατεύθυνσης και προθέσεων, της οποίας οι αντιφάσεις σχετίζονται με την αριστερή καταγωγή του ΣΥΡΙΖΑ, με τις λαϊκές απαιτήσεις και προσδοκίες, και, κυρίως, με την οξύτητα των προβλημάτων.

Συνεπώς τα φιλολαϊκά μέτρα που παίρνει ή υπόσχεται, ενώ δεν ξεφεύγουν από το δεδομένο αστικό πλαίσιο ανακουφίζουν λαϊκά στρώματα.

Επιπλέον, φέρνει στο προσκήνιο το αυτονόητο και μια δημοκρατική ευαισθησία, που είχαμε ξεχάσει.

Δεν θέλω να μπω σε ανάλυση του φαινομένου, πού πιέζεται, πού υποχωρεί, τι προδίδει κλπ. και κυρίως πως δεν αλλάζει.

Μόνο να επισημάνω κάτι χρήσιμο για τα παρακάτω.  Οι αντιφάσεις του ίδιου του ΣΥΡΙΖΑ και της κυβέρνησή του εκφράζονται:

.   αφ’ ενός στα μέτρα που έχουν ήδη ληφθεί και σε αυτά που υπόσχονται οι υπουργοί (και τα οποία δεν ξέρουμε αν τελικά θα γίνουν πραγματικότητα - και μάλλον δεν θα γίνουν τα περισσότερα)        

.   αφ’ ετέρου στην εσωτερική διαπάλη, τις αντιστάσεις πολλών στελεχών του κόμματος (υπενθυμίζω στην τελευταία ΚΕ το 41% της Αριστερής Πλατφόρμας).

Απέναντι σ’ αυτό το νέο και ιδιαίτερο φαινόμενο πώς πρέπει να σταθούμε;

Τα ευνοϊκά μέτρα ανακουφίζουν και πρέπει να τα υπερασπιστούμε, γιατί πρώτιστο στο νου μας είναι εκείνο που συμφέρει το λαό. Όμως δεν είναι μόνο αμφίβολα, είναι και ανεπαρκή.  Από τη σκοπιά των λαϊκών συμφερόντων και διεκδικήσεων.

Θα πει κάποιος: αυτά τα ελάχιστα χρησιμεύουν στην κυβέρνηση για να αποπροσανατολίζουν. Και κάθε υποστήριξή τους ρίχνει τις λαϊκές διεκδικήσεις όλο και πιο κάτω, συντελώντας στην καλλιέργεια αυταπατών, τη σταδιακή προσαρμογή των ανθρώπων και εν τέλει την παραδοχή του ελάχιστου ή και του καθόλου. Οδηγεί στην απογοήτευση και την αποστράτευση.

Ούτως ή άλλως αυτό πάντα συμβαίνει όταν μιλάμε για κυβερνήσεις που δρουν εντός του αστικού πλαισίου.

Ωστόσο, το εργατικό κίνημα έχει μεγαλύτερες δυνατότητες τώρα να επιβάλει ρήγματα και κατακτήσεις. Κι αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να αποχτήσουν οι άνθρωποι αγωνιστική συνείδηση και τα κινήματα μαζική επιρροή, άρα και η Αριστερά κύρος και προοπτική.

Ιδού πρόκληση!

Γιατί το επόμενο ερώτημα είναι εσύ τι κάνεις, ως Αριστερά.

Ο ρόλος σου είναι η παρατήρηση ή η δράση και η προοπτική; Να βγάζεις φωτογραφίες ή να ανοίγεις δρόμους; Πώς επιδράς ώστε να αλλάζει η καθημερινή συνείδηση των ανθρώπων;

Διότι πολιτική, και μάλιστα επαναστατική, είναι η αξιοποίηση των αντιφάσεων προς όφελος του κινήματος, όχι η επισήμανσή τους.

Και εν τέλει, η “επαναστατική” παραίτηση από τη διεκδίκηση του άμεσου και δυνατού και από την αξιοποίηση των αντιφάσεων, κάνει ευκολότερο το χειρισμό και την ενσωμάτωση των μαζών, και συνεπώς, δεν είναι αριστερή αλλά, τελικά, δεξιά πολιτική με επαναστατική επικάλυψη.

Ας δούμε κάτι συγκεκριμένο.

Ο Γ. Κατρούγκαλος ανακοίνωσε κάποια ενδιαφέροντα μέτρα (και είδατε την αντίδραση του Βήματος και των περίφημων κύκλων):

-   καταργείται ο νόμος που προέβλεπε την διαθεσιμότητα δημοσίων υπαλλήλων πριν από οποιαδήποτε δικαστική απόφαση και μετά από καταγγελία. Που είχε σπείρει τον τρόμο.

-   καταργείται η πολιτική επιστράτευση απεργών.

-   μονιμοποιούνται συμβασιούχοι.

-   επαναπροσλαμβάνονται απολυμένοι.

Τα μέτρα αυτά είναι αμφίβολο αν θα φτάσουν ως τη Βουλή. Μάλλον είναι βέβαιο πως θα προσκρούσουν στην άρνηση των Σόιμπλε.

Το εργατικό κίνημα τι θα κάνει; Θα αρχίσει να καταγγέλλει πως δεν είναι αρκετά και πως η ΕΕ δεν θα τα δεχτεί, άρα να φύγουμε από την ΕΕ ώστε να γίνουν πράξη;  Απλουστευτικός εκχυδαϊσμός θα πείτε. Δεν είναι όμως καθόλου δημιούργημα της φαντασίας μου.

Τι νομίζω; Το ε.κ. οφείλει να διεκδικήσει και να υπερασπιστεί αυτά τα μέτρα, σε ένα πλαίσιο αυτοτελών και ενιαίων στόχων.

Διεκδικώντας το ελάχιστο, που είναι ωστόσο σπουδαίο για τον συγκεκριμένο άνθρωπο ο οποίος επαναπροσλαμβάνεται στη δουλειά, και αποκαλύπτοντας ταυτόχρονα το πόσο ανεπαρκές είναι.

Έχοντας συνείδηση πως κάθε κατάκτηση δημιουργεί αγωνιστική αυτοπεποίθηση και προϋποθέσεις για τα περαιτέρω, αν και παραμένει μετέωρη όσο δεν συνειδητοποιείται η ανάγκη του μέγιστου.

Όπου το ελάχιστο και το μέγιστο μετριέται με βάση το πρόγραμμα και την προοπτική του εργατικού κινήματος κι όχι με βάση ό,τι ορίζουν κανάλια και κυβέρνηση.

Αλφαβήτα της Αριστεράς θα πείτε δικαιολογημένα, κι ωστόσο, δυστυχώς, χρειάζεται να ξαναειπωθούν.

Είναι άνθρωποι και δυνάμεις στην Αριστερά που αν τα ακούσουν αυτά θα πουν αμέσως πως γίνεσαι ΣΥΡΙΖΑ. Οφείλουμε να λάβουμε υπόψη μας την κριτική, ακόμα κι όταν παίρνει αφοριστικούς και οξείς τόνους. Το θέμα είναι ένας ανοιχτός και σε βάθος διάλογος ώστε να ανακαλύψουμε τι μας χωρίζει και κυρίως για να αλληλοπειστούμε πως ζούμε στην ίδια πραγματικότητα.

Η οποία πραγματικότητα έχει δυο όψεις:

Από τη μια, είναι η απογοήτευση, που επιτείνεται και απλώνεται, παρά τη στήριξη που ακόμα έχει η κυβέρνηση και η οποία γίνεται πύρρεια καθώς οφείλεται εν πολλοίς σε προπαγανδιστικές πρακτικές και στην κάλυψη ή υποστήριξη των μέσων ενημέρωσης. Άρα γίνεται δέσμια όχι ενός λαού σε εγρήγορση αλλά των κυρίαρχων μηχανισμών.

Ο ενθουσιασμός και η αισιοδοξία έχει κάτσει. Και κυρίως η διάθεση για συμμετοχή και συμβολή.

(Η τακτική της κυβέρνησης είναι αντίσταση των κορυφών με όσο γίνεται λιγότερο λαό, ώστε να γίνονται πιο ομαλά οι υποχωρήσεις. Καθώς το πλαίσιο που έχει ορίσει, πάση θυσία στο ευρώ, είναι ασφυκτικό.)

Από την άλλη, αναπτύσσεται μια αριθμητικά και ποιοτικά ασθενέστερη τάση επίγνωσης των ορίων μιας πολιτικής εντός του ευρώ και της ΕΕ. Και αντίστασης.

 3. Ποιά μπορεί να είναι η πολιτική της ριζοσπαστικής και αντικαπιταλιστικής Αριστεράς;

Υπάρχει μια στάση ευκολίας. Λέγεται: Ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν και είναι αυτός, ήταν δεδομένα αυτά που θα έκανε, άρα όποιος πίστευε κάτι άλλο είχε αυταπάτες κλπ. Ή ακόμα πως όποιος πίστευε πως ο ΣΥΡΙΖΑ θα αποπειραθεί κάποια μέτρα απεγκλωβισμού και ανακούφισης, τα οποία εμείς πρέπει να τα υποστηρίξουμε (αποκαλύπτοντας ταυτόχρονα το όριο τους), ήταν επικίνδυνος καλλιεργητής αυταπατών.

Όμως πρέπει επίσης να επισημάνουμε και μια άλλη εξ ίσου κρίσιμη όψη:

Η αποτυχία της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ δεν θα είναι μια απλή υπόθεση, ούτε κατάρρευση εν μια νυκτί. Θα έχει όλα τα χαρακτηριστικά της διάβρωσης εδάφους, που σημαίνει πως βουλιάζει σταδιακά (ενδεχομένως και ανεπαίσθητα) μαζί με όλα όσα υπάρχουν πάνω του (και το έδαφος είναι ούτως ή άλλως η ελληνική κοινωνία και το λαϊκό κίνημα μαζί με την σύμπασα την Αριστερά).

Εμείς θα είμαστε ανέμελοι περιπατητές σε ένα τέτοιο έδαφος; Κι ενώ θα βουλιάζουμε θα καταγγέλλουμε εκείνους που βουλιάζουν;

Φαντάζομαι πως χρειαζόμαστε και μας αξίζει κάτι περισσότερο από αυτή τη μοίρα.

Είναι μπροστά μας το οξύμωρο, να δικαιώνονται οι θέσεις μας αλλά όχι εμείς. Εμείς κολλημένοι στο μηδέν τόσο, ένα τόσο κλπ.

Η ριζοσπαστική Αριστερά χρειάζεται τώρα μια ποιοτική υπέρβαση. Αφ’ ενός να διατυπώσει ένα ρεαλιστικό πρόγραμμα στόχων και αφ’ ετέρου να ενωθεί ποικιλοτρόπως.

(Μια παρένθεση. Διάβαζα πριν δυο μέρες έναν πίνακα με δυο στήλες όπου γινόταν σύγκριση ευρώ και δραχμής, με τη δραχμή να εξισώνεται με καταστροφή. Μια ουσιαστική, μεθοδική και ρεαλιστική απάντηση δική μας, θα μπορούσε να διαλύσει φόβους και να αυξήσει το μέρος εκείνο των Ελλήνων που συνειδητοποιούν το τι καταστροφή αντιπροσωπεύει το ευρώ).

Ας ξαναγυρίσω. Δυστυχώς όλοι μας είμαστε κληρονόμοι ενός βεβαρυμμένου παρελθόντος. Προσπαθώντας να του ξεφύγουμε και να ξεφύγουμε από τη μέτρηση του κόσμου με βάση το ανάστημά μας, καταφεύγουμε στη σοβαρή ενασχόληση με τη μελέτη του σύμπαντος, κατά το ποίημα. Με αποτέλεσμα να οχυρωνόμαστε, η κάθε κίνηση ή ομάδα της Αριστεράς, στη μικρή ιδιοκτησία της δικής της αλήθειας.

Η συμβολή όλων είναι εξαιρετικά σπουδαία, παρά το ότι στον υπόλοιπο κόσμο φαντάζουν κινέζικα πολλά από αυτά που λέμε.

Ωστόσο φτάσαμε σε ένα σημείο που χρειάζεται να μετατρέψουμε τις ποσοτικές συμβολές σε νέα ποιότητα, σε ένα συνολικό αντικαπιταλιστικό πρόγραμμα και μέτωπο ανατροπής.

Στις 20 Φεβρουαρίου δημοσιεύσαμε στο Kommon ένα άρθρο που διατηρεί ακέραια την αξία του, το οποίο μεταξύ άλλων έλεγε:

«Απέναντι σε αυτή τη νέα εξέλιξη όλες οι δυνάμεις της Αριστεράς (ΝΑΡ, ΑΝΤΑΡΣΥΑ, ΜΑΡΣ, Σχέδιο Β, Εργατικός Αγώνας, Σύλλογος Κορδάτος κλπ, είχαμε από αβλεψία  παραλείψει το ΕΠΑΜ), οι ηγέτες της, οι αγωνιστές της, καλούνται να σταθούν με ευθύνη. Εάν δεν γίνει αυτό, τη λύση θα τη δώσουν οι συστημικές δυνάμεις, η Δεξιά, η Ακροδεξιά και τα θολά ποτάμια του επιχειρηματικού κεφαλαίου. Είναι αναγκαία, όσο ποτέ άλλοτε ίσως, η άμεση παρέμβαση και η συγκρότηση μιας μαχητικής αριστερής συμμαχίας αντίστασης και ανατροπής:

-   Για την αποφασιστική απόκρουση των εκβιασμών της ΕΕ, του ΔΝΤ, των

-   «αγορών» και της γερμανικής κυβέρνησης.

-   Για την αποτροπή της διαφαινόμενης συμφωνίας υποταγής της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ.

-   Για την ενωτική κινητοποίηση των εργαζομένων και του λαού ενάντια σε αυτά τα σχέδια.

-   Για την αξιοπρέπεια και την υπερηφάνεια του κόσμου της Αριστεράς.

Είναι η στιγμή που γίνεται δυνατή και αναγκαία, όσο ποτέ άλλοτε ίσως, η συνυπογραφή μιας κοινής Πολιτικής Συμφωνίας με βασικά αιτήματα:

1.      Τη μονομερή κατάργηση όλου του αντιδραστικού μνημονιακού κεκτημένου και κάθε ταπεινωτικής επιτροπείας.

2.     Τη μονομερή καταγγελία των δανειακών συμβάσεων και την άμεση παύση πληρωμών προς τους πιστωτές.

3.     Την έξοδο από το ευρώ, την άμεση απειθαρχία στις ευρωσυνθήκες σε ρήξη με την ΕΕ, το ΔΝΤ και το ΝΑΤΟ.

4.     Την εθνικοποίηση – κρατικοποίηση των τραπεζών.

5.     Δουλειά, ψωμί, παιδεία, ελευθερία, δημοκρατία και εθνική ανεξαρτησία.

6.     Τη συμβολή σε ένα νέο εργατικό διεθνισμό των λαών της Ευρώπης.

Είναι η στιγμή για να συγκροτηθεί ένα εργατικό λαϊκό μέτωπο αντεπίθεσης και ανατροπής της τρομοκρατικής επίθεσης του Κεφαλαίου, της ΕΕ και του ΔΝΤ.

Είναι η στιγμή που η ηγεσία και οι αγωνιστές του ΚΚΕ πρέπει να αναλάβουν τον ιστορικό τους ρόλο σε ένα τέτοιο μέτωπο και η μαχόμενη αριστερή πτέρυγα του ΣΥΡΙΖΑ, η ηγεσία της και οι αγωνιστές της να αντιληφθούν τις ιδιαίτερες ιστορικές ευθύνες τους, να μη σιωπήσουν, να διαφοροποιηθούν και να πάρουν θέση σε αυτό το μέτωπο.»