Δευτέρα 28 Ιουλίου 2014

Ο ΣΥΡΙΖΑ και το ελάχιστα εγγυημένο εισόδημα

Ο ΣΥΡΙΖΑ και το ελάχιστα εγγυημένο εισόδημα
Της Μαριάννας Τόλια

Ηταν απογοητευτικός ο τρόπος με τον οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ αντιμετώπισε το πολύ σοβαρό θέμα του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος: απέφυγε να εκφράσει δική του θέση, περιορίστηκε στην κριτική της βερμπαλιστικής επένδυσης του μέτρου από τη συγκυβέρνηση. Ο κ. Στρατούλης διακήρυξε το αυτονόητο («το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα το μόνο που εγγυάται είναι η φτώχεια για όλους»), ο κ. Μιχελογιαννάκης έκανε λογοπαίγνια («Η τρόικα μαζί με την υποτελή κυβέρνηση της χώρας θεσμοθετούν το ελάχιστο εγγυημένο εξόντωμα») και το κύριο άρθρο της «Αυγής» έβαλε στον ίδιο κουβά το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα με τα επιδόματα των ενστόλων, με το σκεπτικό ότι στοχεύουν να προσελκύσουν ψήφους.

Υπάρχουν αρκετοί λόγοι για τους οποίους θα περιμέναμε κάτι διαφορετικό. Κατ' αρχήν επειδή το 2004, όταν η Ελλάδα ήταν η μόνη χώρα στην «Ε.Ε. των 15» χωρίς ανάλογο μηχανισμό, ο Συνασπισμός είχε φέρει στη Βουλή νομοσχέδιο για το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα που απορρίφθηκε από την πλειοψηφία. Το ελληνικό πολιτικό σύστημα δεν ήθελε μέτρα που εξασφάλιζαν ένα δίχτυ προστασίας για ευρείες κατηγορίες φτωχών και απόρων με κεντρικό και ομοιόμορφο τρόπο κι έπλητταν την ισχύ του πελατειακού κράτους. Το όργιο αναπηρικών συντάξεων-μαϊμού που ακολούθησε την περίοδο 2004-2009 ήταν προϊόν της προσωπικής συνδιαλλαγής ψηφοφόρου-βουλευτή: πολίτες σε ένδεια, με τη διαμεσολάβηση γνωστών με πολιτικές προσβάσεις, παραπέμπονταν στους «σωστούς» γιατρούς και εξασφάλιζαν παρανόμως ένα εισόδημα πουλώντας την ψήφο τους. Το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα είναι ένας αντιπελατειακός μηχανισμός κοινωνικής πρόνοιας και δεν επιτρέπεται ο ΣΥΡΙΖΑ να το παραβλέπει αυτό ίσα για να κάνει αντιπολίτευση.

Μετά, διότι υπάρχει το θέμα των θυμάτων της κρίσης. Εχουμε 1.300.000 ανέργους. Προφανώς δεν είναι όλοι τους φτωχοί, κάποια παλαιότερα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (2010) όμως ανέφεραν ότι το 40% των ανέργων είναι φτωχοί και κάποια πιο πρόσφατα (2013) έδειξαν ότι η κρίση αυξάνει τη φτώχεια στην Ελλάδα με ταχείς ρυθμούς. Πλέον το 35% των κατοίκων της χώρας μας βρίσκεται κάτω από τα όρια της φτώχειας (πέρυσι ήταν στα 5.700 ευρώ για το άτομο και στα 12.000 για τετραμελή οικογένεια). Ο ΣΥΡΙΖΑ αποκαλεί αυτό που συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα ανθρωπιστική κρίση κι έχει επεξεργαστεί ένα καλά αρθρωμένο πρόγραμμα με στοιχεία κοινωνικού μισθού, κοινωνικής στέγης και προμηθευτικών αλυσίδων τροφίμων. Κάθε αριστερό πνεύμα θα αναγνωρίσει ότι είναι προτιμότερη η εφαρμογή του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ –που ενέχει μια αντίληψη κοινωνικής παρέμβασης, εμπλέκει ήδη υπάρχοντες θεσμούς και η εφαρμογή του θα μπορούσε να εκπαιδεύσει την ελληνική κοινωνία σε πιο κοινωνιοκεντρικές λογικές– από το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα. Με δεδομένο όμως τον όλο και πιο συστημικό τρόπο με τον οποίο πολιτεύεται ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και την ανάγκη να δώσει μεγάλες και δύσκολες μάχες (π.χ. με τη Γερμανία), δεν πιστεύω ότι μια μελλοντική κυβέρνηση με κορμό ή με συμμετοχή του ΣΥΡΙΖΑ θα επιλέξει να συγκρουστεί με τους δανειστές ή να κάνει παζάρια με όποια άλλα κόμματα τον στηρίξουν για τον ελάσσονα στόχο της απόσυρσης του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος –το οποίο, συν τοις άλλοις, θεωρείται ευρωπαϊκό πρότυπο, εφαρμόζεται σε 23 από τις 27 άλλες χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης και υποστηρίζεται από συμμάχους του όπως το ισπανικό Podemos– με σκοπό την εισαγωγή, αντ’ αυτού, του δικού του προγράμματος. Αλλά αν το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα έρθει για να μείνει, χρειάζεται βελτίωσή του.

Ο κυβερνητικός σχεδιασμός δεν εγγυάται ούτε καν τη φτώχεια, όπως είπε ο κ. Στρατούλης. Η μόνη μελέτη για το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα που διαθέτουμε –των Μάνου Ματσαγγάνη και Χρύσας Λεβέντη, με στοιχεία 2012– δείχνει πως αν η Ελλάδα υιοθετούσε το μοντέλο της Πορτογαλίας (200 ευρώ το άτομο, 340 το ζευγάρι, 440 για τριμελή οικογένεια και 540 ευρώ για τετραμελή, συν επιδότηση ενοικίου 125 ευρώ για 1 άτομο με 25 ευρώ αύξηση για κάθε επιπλέον άτομο για όσους πληρώνουν ενοίκιο ή στεγαστικό), θα μείωνε ελάχιστα τη φτώχεια (κατά 10% την ακραία φτώχεια και κατά 23% το χάσμα σχετικής φτώχειας). Τι θα αποδώσει λοιπόν ο πολύ πιο περιοριστικός κυβερνητικός σχεδιασμός (200 ευρώ το άτομο, 300 το ζευγάρι, 350 τριμελής οικογένεια, 400 τετραμελής, χωρίς επίδομα ενοικίου ή στεγαστικού και με αποκλεισμό όσων έχουν κατοικία με αξία άνω των 90.000+15.000 για κάθε επιπλέον μέλος της οικογένειας, υπολογιζόμενη με ψευδείς αντικειμενικές τιμές πολύ υψηλότερες των πραγματικών);

Υπάρχει σοβαρό θέμα με τον ρόλο του κράτους στην κίνηση των όλο και λιγότερο κυκλοφορούντων ευρώ στη χώρα. Δεν επιτρέπεται η ριζοσπαστική Αριστερά να υπερασπίζεται τους υψηλούς δημόσιους μισθούς των υπαλλήλων της Βουλής και των δικαστών με το όποιο επιχείρημα αλλά όχι –εμπράκτως– το ένα τρίτο του πληθυσμού που βρέθηκε στην ανεργία και αντί να λαμβάνει ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα επιβαρύνεται με ελάχιστους εγγυημένους φόρους. Οταν πέρασε ο ΕΝΦΙΑ, ο πρώτος φόρος ακινήτων που επιβλήθηκε και στους άνεργους με μία μόνο κατοικία, η αξιωματική αντιπολίτευση δεν φάνηκε να το παρατηρεί. Ούτε ασχολήθηκε με τη φορολόγηση των ανέργων με τεκμήρια – το έσωσαν, ευτυχώς, οι λογιστές με τις δικές τους κινητοποιήσεις. Περιμένουμε από τον ΣΥΡΙΖΑ κάτι καλύτερο στο θέμα του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος και της κοινωνικής προστασίας των ανέργων. Μια έμπρακτη αναγνώριση ότι η πτωχευμένη Ελλάδα πρέπει να μοιράσει τη φτώχεια της με πιο δίκαιο τρόπο.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου