Μνηστήρες κολοσσών καρτερούν την παραχώρηση 20 «οικοπέδων» και ... η «μάχη» του Κατακόλου

ΣΕ ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΟΥ ΙΟΝΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΜΕΓΑΛΟΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΙ

ΟΜΙΛΟΙ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΝΑ ΕΝΤΟΠΙΣΟΥΝ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ

Μνηστήρες κολοσσών καρτερούν την παραχώρηση 20 «οικοπέδων» και  ...

 η «μάχη» του Κατακόλου

Της ΝΕΦΕΛΗΣ ΤΖΑΝΕΤΑΚΟΥ

Η όλη προετοιμασία του νέου γύρου παραχωρήσεων και η χάραξη του νέου αυτού «χάρτη» ολοκληρώθηκαν εσπευσμένα και επιπόλαια από την ελληνική κυβέρνηση, προκειμένου το υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής να μην εκτεθεί αθετώντας τη δέσμευση που ανέλαβε με την υπογραφή της σύμβασης με τη νορβηγική PGS

Εταιρείες-κολοσσοί, όπως η ΒΡ, η Shell, η ExxonMobil, η Total και πολλές ακόμα, «οσμίστηκαν» τα υποθαλάσσια κοιτάσματαΑμαρτωλή υπήρξε ανέκαθεν και δυστυχώς παραμένει η προσπάθεια της χώρας μας να αναδειχθεί σε «Νορβηγία του Νότου», αξιοποιώντας τα εν δυνάμει σημαντικά αποθέματα υδρογονανθράκων που φιλοξενεί στο υπέδαφός της.

Η κυβέρνηση παρέλαβε τον Φεβρουάριο από τη νορβηγική εταιρεία PGS τα επεξεργασμένα σεισμικά δεδομένα που αποκτήθηκαν από τις έρευνες στο θαλάσσιο χώρο της Δυτικής Ελλάδας και νοτίως της Κρήτης και στο πλαίσιο αυτό εν μέσω διθυραμβικών δηλώσεων κατέληξε να παρουσιάσει, έναντι των μεγαλύτερων ενεργειακών ομίλων αυτή την εβδομάδα στο Ελληνικό Κέντρο του Λονδίνου, τα στοιχεία αυτά, προκειμένου να παραχωρηθούν τα είκοσι στο σύνολο «οικόπεδα», όπως κατανεμήθηκαν, προς έρευνα για τον εντοπισμό πιθανών κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου, με σκοπό την προσέλκυση στην Ελλάδα υποψήφιων επενδυτών.

Πράγματι, η ανταπόκριση υπήρξε μεγάλη, καθώς στην παρουσίαση συμμετείχαν περισσότερα από 180 στελέχη πετρελαϊκών εταιρειών και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, μεταξύ των οποίων στελέχη της βρετανικής ΒΡ, των αμερικανικών ExxonMobil και Chevron, της ολλανδικής Shell, της γαλλικής Total, της νορβηγικής Statoil και της ισπανικής Repsol, ενώ από ελληνικής πλευράς το «παρών» έδωσαν στελέχη των ΕΛ.ΠΕ. και της Energean Oil & Gas.

Στο μεταξύ, η βάση δεδομένων υπό τον τίτλο «Greece MegaProject» πληροί τις πλέον σύγχρονες προδιαγραφές της διεθνούς πετρελαϊκής βιομηχανίας και περιλαμβάνει 12.500 χλμ. νέων σεισμικών γραμμών, 9.000 χλμ. επανεπεξεργασμένων υφιστάμενων γραμμών και 9.000 χλμ. πρόσθετων γραμμών, που έχουν ρυθμιστεί ώστε να συνδυάζονται με τα υπόλοιπα δεδομένα.

Ωστόσο, η όλη προετοιμασία του νέου γύρου παραχωρήσεων και η χάραξη του νέου αυτού «χάρτη» ολοκληρώθηκε εσπευσμένα και επιπόλαια από την ελληνική κυβέρνηση, προκειμένου το υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής να μην εκτεθεί, αθετώντας τη δέσμευση που ανέλαβε με την υπογραφή της σύμβασης με τη νορβηγική PGS, η οποία προέβλεπε ότι μέσα στο 2014 θα έπρεπε να κηρυχθεί νέος γύρος παραχωρήσεων στον ελλαδικό χώρο.

Σημειώνεται ότι ο συγκεκριμένος όρος ετέθη αποκλειστικά για τη διασφάλιση της εν λόγω εταιρείας, ώστε να μπορέσει από την πώληση των δεδομένων στους ομίλους που δραστηριοποιούνται στο χώρο της ενέργειας να καλύψει το κόστος της διενέργειας των σεισμικών ερευνών, το οποίο ολοκλήρωσε δωρεάν και το οποίο εκτιμάται στα 13 εκατ. ευρώ.

Χωρίς φορέα

Ταυτόχρονα, φρούδα ελπίδα απεδείχθη η προ τριετίας απόφαση της κυβέρνησης να προχωρήσει στην «αναβίωση» του φορέα έρευνας υδρογονανθράκων, η οποία επίσης συνοδεύθηκε από πανηγυρισμούς για την έναρξη μιας νέας εποχής και τη δυναμική ένταξη της Ελλάδας στην ομάδα των χωρών που αφήνουν πίσω τους την απομόνωση, αφού ακόμη και σήμερα η λειτουργία και η στελέχωση με καταρτισμένο επιστημονικό δυναμικό του εξειδικευμένου αυτού φορέα, της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων-ΕΔΕΥ, δεν έχει ολοκληρωθεί.

Η υστέρηση βεβαίως αυτή και η παντελώς αντιορθολογική πολιτική που ακολουθείται στον τομέα της ενέργειας δεν φαίνεται να έχουν πτοήσει στο ελάχιστο τον αρμόδιο υπουργό Γιάννη Μανιάτη, ο οποίος δηλώνει πως «με πλήρη υπευθυνότητα και σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα προχωρούμε σε όλα τα επόμενα βήματα».

Ωστόσο, σε τεχνικό επίπεδο οι ειδικοί ερευνητές επισημαίνουν πως προκειμένου να εξαγάγουν έγκυρα συμπεράσματα, για την ύπαρξη ή μη υδρογονανθράκων, πρέπει πρώτα να εφαρμόσουν και να συνδυάσουν διαφορετικές επιστημονικές μεθόδους και στη συνέχεια να προχωρήσουν σε διερευνητικές γεωτρήσεις.

Η θαλάσσια περιοχή στα νότια της Κρήτης χαρακτηρίζεται από κάποιους προβληματική, καθώς οι σεισμικές γραμμές της PGS είναι αραιές και λίγες, ενώ παράλληλα επισημαίνεται πως πρόκειται για μία ζώνη από γεωλογικής άποψης άγνωστη μέχρι σήμερα, καθότι ουδέποτε διενεργήθηκαν κατά το παρελθόν ανάλογες επιστημονικές μελέτες, προκειμένου να έχει προκύψει συλλογή των απαιτούμενων πληροφοριών και στοιχείων. Το γεγονός αυτό ενδεχομένως να αποθαρρύνει τον όποιο επενδυτή.

Στον αντίποδα, παλαιότερες δημοσιεύσεις αλλά και τοποθετήσεις επιστημόνων, όπως του Bruneton, καλλιεργούν σημαντικές ελπίδες ανακάλυψης εκμεταλλεύσιμων συγκεντρώσεων υδρογονανθράκων, οι οποίες ίσως εξηγούν και το ιδιαίτερο ενδιαφέρον που εξέφρασαν στο Λονδίνο μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες. Καθώς η περιοχή νότια της Κρήτης, ως τμήμα της λεγόμενης «Λεκάνης του Ηροδότου», φέρεται να έχει ανάλογα χαρακτηριστικά με αυτά των περιοχών όπου ανακαλύφθηκαν τα ισραηλινά κοιτάσματα «Ταμάρ» και «Λεβιάθαν». Πιο «προωθημένες» απόψεις συμπληρώνουν ότι παρά την εμφαινόμενη «αραιά» σεισμογράφηση της περιοχής νότια της Κρήτης, στο πλαίσιο σεισμικών ερευνών σε γειτονικές περιοχές Κύπρου και Αιγύπτου έχουν διενεργηθεί παλαιότερα λαθραίες 2D (δισδιάστατες) σεισμικές καταγραφές νότια της Κρήτης, η ερμηνεία των οποίων έχει δώσει ενδιαφέροντα στοιχεία. Σημαντικά στοιχεία φέρονται να βρίσκονται και στα αρχεία της Αμερικανικής Γεωλογικής Εταιρείας.

Οι ενδείξεις, βάσει των μέχρι στιγμής εκτιμήσεων, είναι ενθαρρυντικές στο Ιόνιο, το οποίο έχει τύχει εκτεταμένης ερευνητικής δραστηριότητας στο παρελθόν. Κατά συνέπεια, οι προοπτικές προσέλκυσης επενδυτών, στην περιοχή αυτή όπου οι σεισμικές γραμμές είναι σχετικά πυκνές, παρουσιάζονται ως μεγαλύτερες.

Σε κάθε περίπτωση, όπως είχε διαπιστώσει ο πρόεδρος της Energean Oil & Gas, Μαθιός Ρήγας, της εταιρείας που δραστηριοποιείται στις περιοχές του Πρίνου και της Νότιας Καβάλας, τον Δεκέμβριο του 2013 στο πλαίσιο του 24ου Ετήσιου Συνεδρίου που είχε πραγματοποιήσει το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο, υπάρχουν ισχυρά αντικίνητρα για την προσέλκυση επενδυτών στην Ελλάδα.

Αν και η βασική νομοθεσία περί εξερεύνησης, ο ν. 2289/95, ήταν ένα εξαιρετικά σύγχρονο και αποτελεσματικό νομοθετικό εργαλείο που ενσωμάτωσε στην ελληνική έννομη τάξη την Κοινοτική Οδηγία 92/94, η τροποποίησή του από το ν. 4001/2011, παρά την προσπάθεια επικαιροποίησης του θεσμικού πλαισίου, χαρακτηρίζεται από αντιφάσεις και από ασάφειες που χρήζουν ερμηνείας. Η έλλειψη συνέχειας και η αδυναμία έγκαιρης λήψης αποφάσεων είναι προφανής στις αρμόδιες δημόσιες υπηρεσίες. Η εμπειρία του ανθρώπινου δυναμικού που διαθέτει πλέον το Δημόσιο στον τομέα των υδρογονανθράκων, μετά τη διάλυση της ΔΕΠ-ΕΚΥ το 1998, είναι από περιορισμένη έως ανύπαρκτη, η χορήγηση ή η ανανέωση των περιβαλλοντικών αδειών γίνεται με μεγάλη καθυστέρηση, ενώ η καθυστερημένη επιστροφή του ΦΠΑ δημιουργεί μεγάλο πρόβλημα ρευστότητας στην επιχειρηματική δραστηριότητα.

Εμείς και οι γείτονες

Υπόλογη φαίνεται πως αισθάνεται η Αθήνα έναντι των γειτονικών της χωρών -Τουρκία και Αλβανία- όσον αφορά στο ευαίσθητο ζήτημα της διεξαγωγής θαλάσσιων ερευνών εντός των δικών της χωρικών υδάτων για τον εντοπισμό κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται προφανώς η ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών, την Πέμπτη, με την οποία η Αθήνα έσπευσε να απαντήσει σε δημοσιεύματα που εμφανίστηκαν στον αλβανικό Τύπο, σύμφωνα με τα οποία η Αλβανία διατηρεί κυριαρχικά δικαιώματα σε περιοχές τις οποίες η ελληνική κυβέρνηση προτίθεται να «προσφέρει» για τη διεξαγωγή διερευνητικών γεωτρήσεων.

«Η Ελλάδα -όπως επισημάνθηκε- σέβεται, απολύτως, το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. Εχει ληφθεί μέριμνα, ώστε οι περιοχές που θα προκηρυχθούν να μη δημιουργούν απολύτως κανένα πρόβλημα με καμία όμορη χώρα και εν προκειμένω με την Αλβανία».

Αξίζει να σημειωθεί βεβαίως ότι η συμφωνία, η οποία προέβλεπε την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης με την Αλβανία και η οποία όδευε προς κύρωση το 2009, παραμένει με αποκλειστική ευθύνη των Τιράνων έως και σήμερα «κενό γράμμα», με αποτέλεσμα, παρά τις διαβεβαιώσεις διά στόματος του υπουργού Εξωτερικών, Ευάγγελου Βενιζέλου, πως έχει υπάρξει βελτίωση στις διμερείς μας σχέσεις, επί του συγκεκριμένου ζητήματος να μην έχει σημειωθεί καμία ουσιαστική πρόοδος.

Το επιχείρημα πάντως της αντιπολίτευσης εκείνη την εποχή -σήμερα είναι η κυβέρνηση της χώρας με πρωθυπουργό τον Εντι Ράμα-, βάσει του οποίου προσέφυγε κατά της εν λόγω συμφωνίας στο αλβανικό Συνταγματικό Δικαστήριο, ήταν ότι οι ελληνικές βραχονησίδες βόρεια της Κέρκυρας δεν έχουν δικαίωμα σε υφαλοκρηπίδα, κατά συνέπεια ότι παραχωρήθηκε στην Ελλάδα θαλάσσιος χώρος περισσότερος από εκείνον που δικαιούται.

Οσο για τις πρωτοβουλίες-απειλές της Αγκυρας, οι οποίες στρέφονται τόσο κατά της Αθήνας όσο και της Λευκωσίας, είναι διαχρονικές και επαναλαμβανόμενες.

Η διαφορά είναι ότι η Κύπρος προχωρεί απρόσκοπτα στην υλοποίηση του ενεργειακού της σχεδιασμού, επισπεύδοντας μάλιστα τον κύκλο των διερευνητικών γεωτρήσεων και παράλληλα συνάπτοντας διμερείς δεσμευτικές συμφωνίες με τα υπόλοιπα κράτη της Ανατολικής Μεσογείου -Ισραήλ, Αίγυπτο και Λίβανο-, ενώ η χώρα μας έχει αφήσει εκτός το ζωτικό χώρο του Αιγαίου, υπό τον φόβο πρόκλησης νέων «θερμών» επεισοδίων.

Ταυτόχρονα, εμφανίζεται γενικώς διστακτική ως προς την υπογραφή συμφωνίας για την οριοθέτηση της Αποκλειστικής της Οικονομικής Ζώνης ακόμη και με την Κύπρο, παρά τις οχλήσεις της τελευταίας, τη στιγμή που βρίσκεται καθ' οδόν η υπογραφή συμφωνιών για συνεκμετάλλευση κοινών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων ανάμεσα στη Λευκωσία και την Αίγυπτο, το Ισραήλ και τον Λίβανο και ενώ επίκειται συμφωνία με το Ισραήλ για την ανταλλαγή πληροφοριών που αφορούν τις έρευνες και την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων.

Τη Δικαιοσύνη εμπλέκει στην υπόθεση των αδειοδοτήσεων για τη διεξαγωγή ερευνών για τον εντοπισμό κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου στην περιοχή της Δυτικής Ελλάδας και συγκεκριμένα στο Κατάκολο η εταιρεία Grekoil Energy Ventures LTd., με έδρα την Κύπρο.

Η «μάχη» του Κατακόλου

Ειδικότερα, όπως επισημαίνεται σε δημοσίευμα της εφημερίδας «Cyprus Mail», η εν λόγω στρέφεται κατά του ελληνικού Δημοσίου και του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής ζητώντας από το Συμβούλιο της Επικρατείας να αποφανθεί για το εάν η άδεια που παραχωρήθηκε στην εταιρεία Energean Oil & Gas είναι επιζήμια ή όχι για το δημόσιο συμφέρον και για το γεγονός ότι της στερήθηκε το δικαίωμα να διεξαγάγει η ίδια έρευνες στην περιοχή του Κατακόλου.

Ο «υποχρεωτικός γάμος» στον οποίο υποχρέωσε το ΥΠΕΚΑ να συμμετάσχουν τον Αύγουστο του 2013 οι Energean Oil & Gas και Grekoil Energy Ventures LTD. για την από κοινού συμμετοχή στην έρευνα και εκμετάλλευση του κοιτάσματος πετρελαίου στο Κατάκολο, όταν στο πλαίσιο του διαγωνισμού open door του ΥΠΕΚΑ οι δύο εταιρείες, έπειτα από την κατάθεση προσφορών, βρέθηκαν πολύ κοντά στη βαθμολογική κατάταξη, οδήγησε σε «υποχρεωτικό διαζύγιο».

Παρά το γεγονός ότι η εταιρική σύνθεση της Grekoil Energy Ventures LTD., η οποία παρουσίαζε ασάφειες και ανακρίβειες, φαίνεται πως αποτέλεσε την αιτία του «διαζυγίου», το αποτέλεσμα σήμερα είναι ότι στην υπογραφή της σύμβασης για το Κατάκολο έχουν σημειωθεί καθυστερήσεις. Περαιτέρω καθυστέρηση αναμένεται να προκαλέσει η επικύρωση των τριών συμβάσεων «open door» που έχει ζητήσει η κυβέρνηση να γίνει από τη Βουλή, χωρίς αυτό να προβλέπεται από την κείμενη νομοθεσία αλλά και τη σχετική προκήρυξη.